Obecna trudna sytuacja dotycząca zjawiska nierealizowania kursów autobusowych przez PKM SP z o. o. , związana z realnym brakiem kierowców, nie ma nic wspólnego z niskimi cenami biletów rocznych, które wprowadzone zostały rok temu.

Wprowadzając nową Taryfę Biletową w PKM Prezydent Miasta wyraźnie i wielokrotnie mówił, iż Gmina liczy się z możliwością i koniecznością zwiększenia dopłaty do PKM (który jest operatorem wewnętrznym) z uwagi na możliwe obniżone przychody ze sprzedaży biletów. Gmina na podstawie dokonanych analiz zabezpieczyła znacząco zwiększoną ilość środków, które trafiają co 2 tygodnie do Spółki, zapewniając jej funkcjonowanie na ustalonych w przedłożonych zapotrzebowaniach wartościach.

PKM, na mocy umowy powierzenia, otrzymuje od Gminy REKOMPENSATĘ – zwrot kosztów związanych z POWIERZONYM* przez Gminę zadaniem wykonywania publicznego transportu zbiorowego. Sam mechanizm wyliczenia i wypłacania rekompensaty (narzucony przepisami krajowymi oraz unijnymi) gwarantuje Spółce niezależnie od przychodów z biletów pokrycie wszelkich niezbędnych do funkcjonowania Spółki kosztów.

Mechanizm wyliczania rekompensaty uwzględnia różnice pomiędzy:

KOSZTAMI poniesionymi przez Spółkę na działalność powierzoną – czyli przewozy użyteczności publicznej,

a

PRZYCHODAMI jakie Spółka osiąga z tytułu wykonywanych usług – PRZYCHODÓW Z BILETÓW, różnego rodzaju DOTACJI.

Znaczy to, że NIEZALEŻNIE od WYSOKOŚCI PRZYCHODÓW Z BILETÓW, Spółka ZAWSZE ma pokryte koszty własnej działalności.

Jeśli spadają przychody, Gmina wypłaca zwiększoną REKOMPENSATĘ.

• Tym samym niezależnie od wysokości przychodów z biletów Spółka zawsze ma pokryte koszty własnej działalności – jeżeli spadają przychody Gmina wypłaca zwiększoną rekompensatę. Dokładny mechanizm kalkulacji rekompensaty przewiduje, że we wrześniu roku poprzedzającego rok rozliczeniowy zostaje sporządzona na podstawie danych historycznych, a także na podstawie planowanych działań (inwestycyjnych czy przewidujących np. wynegocjowane przez związki zawodowe kierowców PODWYŻKI PŁAC) planowana stawka rekompensaty (przeliczona na 1 wozokilometr), wg której następnie w danym roku rozliczeniowym w 24 ratach na podstawie wykonanej pracy przewozowej Spółka otrzymuje wynagrodzenie. Wpływ na znaczny wzrost rekompensaty w 2018 roku miały m. in. wzrost kosztów pracy jak i wzrost kosztów amortyzacji (nowy tabor).

• Następnie na przełomie lutego/marca po danym roku rozliczeniowym sporządzana jest kalkulacja RZECZYWISTEJ RÓŻNICY pomiędzy OSIĄGNIĘTYMI PRZYCHODAMI (łącznie wszystkimi razem z rekompensatą), a poniesionymi przez Spółkę KOSZTAMI.

• W przypadku gdy wypłacona na podstawie planu rekompensata nie pokrywa kosztów działalności Spółki dokonywana jest DOPŁATA do rekompensaty. Taka dopłata miała miejsce za lata 2016 -2018. Należy tu zaznaczyć, że rekompensata dla PKM zgodnie z przepisami o pomocy publicznej jest ograniczona – dla jej ostatecznej weryfikacji koniecznym jest jej porównanie z co najmniej dwoma miastami o podobnej liczbie mieszkańców.

• Natomiast w przypadku gdy łączne przychody Spółki przekraczają koszty różnicę w rekompensacie Spółka zobligowana jest ZWRÓCIĆ DO GMINY (np. za rok 2015).

Podsumowując, jak informował rzecznik PKM, Maciej Zaremba: przyczyną niedogodności jest czasowe zmniejszenie liczby kierowców. „Niestety, brakuje kierowców w całej Polsce, zatem musieliśmy podjąć trudną decyzję o chwilowym ograniczeniu kursów, wybierając zawsze te, których zawieszenie będzie najmniej uciążliwe” – Maciej Zaremba, PKM

*Istotny jest tutaj fakt powierzenia czyli tryb w jakim PKM został wybrany do świadczenia ww. usług. Jest to specjalna forma – odmienna od przetargu – na którą zezwalają przepisy Unii Europejskiej jak i polskie. Takiego powierzenia można dokonać – w skrócie –  jeżeli Spółka, której chce się powierzyć wykonywanie transportu spełnia kilka przesłanek m. in. taką, że Gmina ma decydujący wpływ na działalność Spółki porównywalny z tym jaki wpływ ma na własne jednostki. Tak jest w przypadku PKM i Gminy Miasta Jaworzno. Dzięki temu podpisano z PKM 30.06.2009 10-letnią umowę (a 21.12.2017 podpisano kolejną taką umowę na następne 10 lat – do 30.06.2029), na mocy której PKM otrzymuje rekompensatę ponoszonych kosztów zwiększoną o ustalony przepisami tzw. rozsądny zysk.